کد مطلب:30421 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا سنت استدراج الهي براي مؤمنان نيز جاري است، مثلاً در آيه سنستدرجهم من حيث لا يعلمون؟

ظاهراً استدراج در دو آيه مطرح شده و هر دو به صورت فعل به كار رفته است و يكسان ميباشد: سنستدرجهم من حيث لا يعلمون؛ [ كافران يا منكران را واگذار] زود و آهسته به نحوي كه در نيابند، فروخواهيمشان گرفت. استدراج به اين معنا است كه كسي درصدد برآيد پلّه پلّه و به تدريج از مكاني و با اعراف (27)، آيه 182، قلم (68)، آيه 44.

امري بالا رود و يا پايين آيد و يا نسبت به آن نزديك شود، لكن در اين آيه قرينه مقام دلالت دارد بر اين كه، مراد نزديك شدن به هلاكت در دنيا و يا در آخرت است.

ترجمه تفسير الميزان، ج 8، ص 516، چاپ نشر رجاء.

استدراج يكي از سنتهاي الهي است، چنان كه در آيات پنجاه و هفت و يكصد و هفتاد و هشت آل عمران و پنجاهم نمل به آن اشاره شده است. در لسان العرب آمده است كه: ايشان را آهسته آهسته فرو ميگيريم، نه يكباره و ناگهاني، به شيوهاي كه گمانش را نميبرند، اين مسئله چنان است كه خدا به آنان [بدون استحقاق و با وجود گناه] نعمت ميبخشد كه به آن سرمست و سرگرم ميشوند و از ياد مرگ [و توبه] غافل ميگردند: و كافران مپندارند كه چون مهلتشان ميدهيم، به سود آنان است، [بلكه از آن روي به آنان مهلت و ميدان] ميدهيم كه تا سرانجام بر گناهان خويش بيفزايند و عذاب خفّت باري [در كمين] دارند.

آل عمران(3)، آيه 178؛ بهاءالدين خرمشاهي، دانشنامه قرآن، ج اول، ص 201؛ ترجمه تفسير الميزان، ج 8، ص 517 - 516 و ج 20، ص 82 - 81؛ تفسير نمونه، ج 24، ص 418 - 415 با اقتباس و تلخيص.

با توجه به معاني استدراج، به نظر ميرسد كه شامل حال مؤمنان نميشود، بلكه درباره منكران و معاندان مطرح ميباشد. اگر سنت و قانون الهي براي مؤمنان اين باشد كه آنها را پله پله و به تدريج به كمال و سعادت نزديك كند، بايد اصطلاح و سنت ديگري غير از استدراج باشد.